Typowy problem lawinowyOpis problemów lawinowych
|
Świeży śnieg
Problem ten spowodowany jest trwającym, lub niedawno zakończonym opadem śniegu. Kluczowym czynnikiem jest dodatkowe obciążenie powodowane przez świeżo spadły śnieg. To, jak krytycznym okaże się to nowe obciążenie, zależne jest od wielu warunków, m.in. temperatury i powierzchni na którą nastąpił opad.
Pokaż szczegółyUkryj szczegóły
|
Śnieg świeży |
Co? |
Charakterystyka |
Charakterystyka: Problem ten spowodowany jest trwającym, lub niedawno zakończonym opadem śniegu. Kluczowym czynnikiem jest dodatkowe obciążenie powodowane przez świeżo spadły śnieg. To, jak krytycznym okaże się to nowe obciążenie, zależne jest od wielu warunków, m.in. temperatury i powierzchni na którą nastąpił opad. |
Prawdopodobne rodzaje lawin |
Prawdopodobne rodzaje lawin:
- Lawiny deskowe ze śniegu suchego
- Lawiny z suchego, luźnego śniegu
- Lawiny samoistne i wyzwolone przez człowieka
|
Gdzie? |
Rozmieszczenie |
Rozmieszczenie: Najczęściej na całym obszarze niezależnie od wystawy. |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej: Zazwyczaj na styku nowej (świeżej) oraz starej pokrywy śnieżnej. Czasami jednak warstwy słabe występują także wewnątrz świeżego śniegu lub głębiej w starej pokrywie śnieżnej.
|
Dlaczego? |
Mechanizm uruchomienia lawiny |
Mechanizm uruchomienia lawiny
Lawiny deskowe ze śniegu suchego: - Spowodowane opadem dodatkowe obciążenie na istniejące lub nowo utworzone słabe warstwy.
Lawiny z suchego, luźnego śniegu: - Brak wystarczających powiązań pomiędzy cząsteczkami świeżego śniegu.
|
Kiedy? |
Okres występowania |
Okres występowania: Zazwyczaj podczas opadu i do kilku dni po nim |
Jak postępować? |
Rozpoznanie problemu w terenie |
Rozpoznanie problemu w terenie: Problem jest dość łatwy do rozpoznania. Należy zwrócić uwagę, czy nie została przekroczona krytyczna ilość świeżego śniegu, oraz czy występują ślady niedawnych lawin (aktywność lawinowa). Nawet nieznaczne zmiany pogody (np. wilgotności powietrza) mogą mieć znaczący wpływ na warunki śniegowe. |
Zalecenia |
Zalecenia:
Lawiny deskowe ze śniegu suchego: - Należy odczekać, aż pokrywa śnieżna ulegnie stabilizacji.
Lawiny z suchego, luźnego śniegu: - Ryzyko upadku (strącenia przez lawinę) jest wyższe niż ryzyko zasypania. Rozważyć należy konsekwencje upadków w stromym terenie.
|
|
Śnieg przewiany
Problem ten wiąże się ze śniegiem przetransportowanym przez wiatr. Śnieg może być przenoszony zarówno w trakcie opadu, jak i później.
Pokaż szczegółyUkryj szczegóły
|
Śnieg przewiany |
Co? |
Charakterystyka |
Charakterystyka: Problem ten wiąże się ze śniegiem przetransportowanym przez wiatr. Śnieg może być przenoszony zarówno w trakcie opadu, jak i później. |
Prawdopodobne rodzaje lawin |
Prawdopodobne rodzaje lawin:
- Lawiny deskowe ze śniegu suchego
- lawiny samoistne i wyzwolone przez człowieka
|
Gdzie? |
Rozmieszczenie |
Rozmieszczenie: Bardzo nierównomiernie, ale przeważająco po stronie zawietrznej; w żlebach, depresjach, w pobliżu miejsc istotnej zmiany nachylenia stoku, w pobliżu grani i w innych miejscach osłoniętych od wiatru. Częściej powyżej górnej granicy lasu. |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej Najczęściej na styku starej pokrywy śnieżnej z warstwą śniegu przewianego, a czasem wewnątrz tej warstwy, szczególnie na skutek zmian prędkości wiatru podczas trwającego załamania pogody. Czasami również głębiej, w starych warstwach.
|
Dlaczego? |
Mechanizm uruchomienia lawiny |
Mechanizm uruchomienia lawiny
Śnieg przewiany stanowi dodatkowe obciążenie słabej warstwy. Powstała ze śniegu przewianego deska śnieżna jest szczególnie podatna na rozprzestrzenianie pęknięć.
|
Kiedy? |
Okres występowania |
Okres występowania: Zagrożenie wynikające ze śniegu przewianego może rozwijać się niezwykle gwałtownie podczas wietrznej pogody i trwać do kilku dni po ustaniu wiatru, w zależności od tempa przemian w pokrywie śnieżnej |
Jak postępować? |
Rozpoznanie problemu w terenie |
Rozpoznanie problemu w terenie:
Jeśli nie zostanie przykryty opadem świeżego śniegu, przewiany śnieg da się rozpoznać przy odpowiednim doświadczeniu i korzystnej widoczności. Należy zwrócić uwagę na ślady działalności wiatru i starać się zlokalizować depozyty przewianego śniegu.
Typowe wskazówki: widoczne depozyty, niedawne lawiny, pęknięcia i odgłosy osiadania pokrywy śnieżnej (Wuuum!).
Niestety, czasami trudno rozpoznać jak stare są oznaki działania wiatru, a samo ich występowanie nie jest jeszcze dowodem niebezpieczeństwa (jeśli nie ma np. słabej warstwy).
|
Zalecenia |
Zalecenia:
Należy unikać depozytów śniegu przewianego w stromym terenie, szczególnie w miejscach zmian grubości i/lub twardości śniegu.
|
|
Śnieg stary (słabe warstwy w starej pokrywie)
Problem ten wiąże się z obecnością długotrwale występującej słabej warstwy wewnątrz "starej" pokrywy śnieżnej. Te słabe warstwy to najczęściej: szron powierzchniowy przykryty kolejnymi opadami, szron wgłębny, przeobrażone kryształy śniegu.
Pokaż szczegółyUkryj szczegóły
|
Śnieg stary (słabe warstwy w starej pokrywie) |
Co? |
Charakterystyka |
Charakterystyka: Problem ten wiąże się z obecnością długotrwale występującej słabej warstwy wewnątrz "starej" pokrywy śnieżnej. Te słabe warstwy to najczęściej: szron powierzchniowy przykryty kolejnymi opadami, szron wgłębny, przeobrażone kryształy śniegu. |
Prawdopodobne rodzaje lawin |
Prawdopodobne rodzaje lawin:
- Lawiny deskowe ze śniegu suchego.
- W głównej mierze lawiny wyzwolone przez człowieka - lawiny samoistne są rzadkie, najczęściej występują w połączeniu z innymi problemami lawinowymi.
|
Gdzie? |
Rozmieszczenie |
Rozmieszczenie: Ten problem lawinowy może występować zarówno na dużej przestrzeni, jak i koncentrować się na małym obszarze. Możliwy jest na wszystkich wystawach, ale częściej występuje na zboczach zacienionych, zwłaszcza w miejscach osłoniętych od wiatru. |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej: Gdziekolwiek w "starej" pokrywie śnieżnej, często głęboko. Jeśli słaba warstwa jest przykryta masywnymi, stabilnymi warstwami, wyzwolenie lawiny staje się mniej prawdopodobne.
|
Dlaczego? |
Mechanizm uruchomienia lawiny |
Mechanizm uruchomienia lawiny:
Obciążenie dodatkowe przekracza wytrzymałość słabej warstwy.
|
Kiedy? |
Okres występowania |
Okres występowania: Problem może trwać tygodniami a nawet miesiącami, może się zdarzyć, że przez większość sezonu zimowego. |
Jak postępować? |
Rozpoznanie problemu w terenie |
Rozpoznanie problemu w terenie:
Rozpoznanie problemu głębokiej słabej warstwy w terenie jest niezwykle trudne. Typowe oznaki niestabilnej pokrywy śnieżnej, np odgłosy Wuuum, nie zawsze muszą występować. Testy pokrywy śnieżnej mogą być pomocne.
Ważne są: znajomość historii przemian pokrywy śnieżnej, oraz informacje zawarte w komunikacie lawinowym.
Typowe jest rozprzestrzenianie pęknięć w pokrywie śnieżnej na dużych dystansach. Możliwe są wyzwolenia lawin na odległość.
|
Zalecenia |
Zalecenia:
Należy poruszać się ze szczególną rozwagą, omijając rozległe strome stoki oraz analizować przebieg zmian pogody i pokrywy śnieżnej w danym rejonie.
Wyjątkową ostrożność trzeba zachować w rejonach z małą ilością śniegu i na granicach znacznych zmian w grubości pokrywy śnieżnej.
UWAGA: Ten problem lawinowy uznawany jest za jedną z głównych przyczyn śmierci w lawinach podczas uprawiania sportu i turystyki w górach!
|
|
Śnieg mokry
Problem wiąże się ze spadkiem wytrzymałości pokrywy śnieżnej na skutek obecności w niej wody (w stanie ciekłym). Woda pochodząca z topnienia lub opadu deszczu przenika pokrywę śnieżną.
Pokaż szczegółyUkryj szczegóły
|
Śnieg mokry |
Co? |
Charakterystyka |
Charakterystyka: Problem wiąże się ze spadkiem wytrzymałości pokrywy śnieżnej na skutek obecności w niej wody (w stanie ciekłym). Woda pochodząca z topnienia lub opadu deszczu przenika pokrywę śnieżną. |
Prawdopodobne rodzaje lawin |
Prawdopodobne rodzaje lawin:
- Lawiny deskowe ze śniegu mokrego
- Lawiny z luźnego śniegu mokrego
- Głównie lawiny samoistne
|
Gdzie? |
Rozmieszczenie |
Rozmieszczenie: Jeżeli główną przyczyną jest operacja słoneczna, występowanie problemu zależne jest w znacznym stopniu od wystawy i wysokości. W przypadku deszczu wszystkie wystawy są równie niekorzystne. |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej: Gdziekolwiek w pokrywie śnieżnej.
|
Dlaczego? |
Mechanizm uruchomienia lawiny |
Mechanizm uruchomienia lawiny
Lawiny deskowe ze śniegu mokrego:
- osłabienie istniejących już słabych warstw w pokrywie śnieżnej lub ześlizgiwanie się warstw po lustrze spływającej wody
- w przypadku deszczu - także dodatkowe obciążenie warstw słabych
Lawiny z luźnego śniegu mokrego:
- zniszczenie powiązań pomiędzy cząsteczkami śniegu
|
Kiedy? |
Okres występowania |
Okres występowania:
- Od kilku godzin do kilku dni.
- Możliwe gwałtowne pogorszenie stabilności pokrywy śnieżnej.
- Krytyczne jest zwłaszcza pierwsze wniknięcie wody w głąb pokrywy śnieżnej, kiedy tylko śnieg osiąga temperaturę 0 st.
- Prawdopodobieństwo samoistnych lawin jest wyższe po południu (za wyjątkiem sytuacji gdy deszcz jest czynnikiem dominującym).
|
Jak postępować? |
Rozpoznanie problemu w terenie |
Rozpoznanie problemu w terenie:
Problem śniegu mokrego najczęściej jest łatwo rozpoznawalny. Rozpoczynający się opad deszczu, tworzenie się „kul” lub „ślimaków” śnieżnych, małe mokre deski śnieżne lub zsuwy luźnego mokrego śniegu często zapowiadają wzrost zagrożenia.
Również wzrost głębokości zapadania się jest oznaką postępującego przemakania pokrywy śnieżnej.
|
Zalecenia |
Zalecenia:
Po zimnej pogodnej nocy warunki rankiem najczęściej są dogodne. Po ciepłych, pochmurnych nocach ten problem często występuje już rano. Przy deszczu padającym na suchą pokrywę śnieżną problem pojawia się najczęściej natychmiast.
Przy problemie mokrego śniegu odpowiednie planowanie jest kluczowe. Uważać na zasięg lawin.
|
|
Śnieg ślizgający się
Zjawisko polega na ślizganiu się całej pokrywy śnieżnej po gładkim podłożu, jak na przykład trawiaste zbocza, bądź gładkie powierzchnie skalne. Problem najczęściej występuje przy grubej pokrywie śnieżnej, w której nie ma słabych warstw lub jest ich niewiele. Lawiny ze śniegu ślizgającego się mogą występować zarówno przy suchej (zimnej) pokrywie, jak i przy mokrej (temperatura w pokrywie ok. 0°C ).
Pokaż szczegółyUkryj szczegóły
|
Śnieg ślizgający się |
Co? |
Charakterystyka |
Charakterystyka:
Zjawisko polega na ślizganiu się całej pokrywy śnieżnej po gładkim podłożu, jak na przykład trawiaste zbocza, bądź gładkie powierzchnie skalne. Problem najczęściej występuje przy grubej pokrywie śnieżnej, w której nie ma słabych warstw lub jest ich niewiele.
Lawiny ze śniegu ślizgającego się mogą występować zarówno przy suchej (zimnej) pokrywie, jak i przy mokrej (temperatura w pokrywie ok. 0°C ).
Wyzwolenie lawiny jest trudne do przewidzenia, choć charakterystyczne pęknięcia (“rybie pyski”) mogą je zwiastować.
|
Prawdopodobne rodzaje lawin |
Prawdopodobne rodzaje lawin:
- Lawiny ze śniegu ślizgającego się; zarówno ze śniegu suchego, jak i mokrego (temperatura w pokrywie ok. 0°C).
- Zazwyczaj lawiny samoistne. Mechaniczne wyzwolenie lawiny jest mało prawdopodobne.
|
Gdzie? |
Rozmieszczenie |
Rozmieszczenie:
Przede wszystkim na gładkim podłożu. Na wszystkich wystawach, ale częściej na stokach południowych.
|
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej |
Umiejscowienie słabej warstwy w pokrywie śnieżnej:
Na styku pokrywy śnieżnej z podłożem.
|
Dlaczego? |
Mechanizm uruchomienia lawiny |
Mechanizm uruchomienia lawiny
Lawiny ze śniegu ślizgającego się spowodowane są utratą siły tarcia pomiędzy pokrywą śnieżną a podłożem.
|
Kiedy? |
Okres występowania |
Okres występowania:
Od dni do miesięcy; możliwe przez cały sezon zimowy o każdej porze dnia i nocy. Na wiosnę bardziej prawdopodobne po południu.
|
Jak postępować? |
Rozpoznanie problemu w terenie |
Rozpoznanie problemu w terenie:
Obecność pęknięć (rybich pysków) ułatwia rozpoznanie opisywanej sytuacji. Nie są one jednak bezwzględną zapowiedzią wyzwolenia lawiny. Zdarzają się również lawiny ze śniegu ślizgającego się pomimo braku jakichkolwiek pęknięć poprzedzających ich zejście.
|
Zalecenia |
Zalecenia:
Unikać rejonów w pobliżu pęknięć (rybich pysków).
|
|